De tijgerin van Forli 🐯
Die zelfs haar vagina in de strijd gooide.
Hallo daar 👋
Het is herfst. Koud. Nat. Donker. Ideaal om terug die kop thee erbij te pakken en je te zetten voor een goed verhaal. Ik kies vandaag nog eens iets uit de Italiaanse Renaissance.
Als jij mij vraagt wie mijn favoriet historisch figuur is, dan is dat een hartverscheurende keuze. Maar de laatste jaren durf ik te zeggen dat het antwoord op die vraag toch redelijk stabiel is. Zeker als je vraagt naar mijn favoriete vrouw uit de geschiedenis. Haar naam? Catherina Sforza. Bijgenaamd de tijgerin van Forli.
Meet the Sforza’s
Catherina was de buitenechtelijke dochter van Galeazzo Sforza, de hertog van Milaan. Galeazzo stond bekend als een wrede man die er heel wat minnaressen (al dan niet tegen hun wil) en bastaardkinderen op nahield. Gelukkig was karma ook al actief in de 15de eeuw. Hij werd tijdens een kerkdienst op klaarlichte dag vermoord met messteken door enkele Milanese edellieden.
Catherina werd echter op haar twaalfde al uitgehuwelijkt en niet aan de minste. Haar bruidegom was Girolamo Riario, de neef van paus Sixtus IV. Er zijn zelfs sommigen bronnen die beweren dat Girolamo een zoon was van Sixtus, maar algemeen wordt aangenomen van niet. Riario krijgt krijgt wel de stad Imola als huwelijkscadeau van zijn nonkel. En niet veel later ook het gezag van de naburige stad Forli.
Catherina laat Milaan dus achter voor Rome, waar ze een meteen één van de belangrijkste nobele vrouwen wordt. Ze toont een grote interesse in cultuur, architectuur en ook in politiek (wat haar man niet zo tof vond).
De Riario erfenis op losse schroeven
Maar in augustus 1484 overlijdt paus Sixtus. Vandaag is de dood van de paus niet meer zo’n big deal, maar in de 15de eeuw betekende dit een machtsvacuum waarin alles op enkele uren tijd kon veranderen.
Het paleis van Catherina en Girolamo wordt aangevallen en chaos breekt uit in Rome (niet zo erg als tijdens de latere plundering gelukkig). Catherina rijdt in haar eentje en zeven maand zwanger te paard naar het Castel del Angelo om het te bezetten in naam van haar man tot er een nieuwe paus gekozen was. Ze hoopte op die manier de verkiezing te kunnen beïnvloeden.
Maar het conclaaf biedt Girolamo een verderzetting van zijn heerschappij over Imola en Forli, een grove geldsom en een militair postje in het Vaticaanse leger. Hij stemt in met dit aanbod, maar zijn vrouw is niet akkoord en blijft het kasteel bezetten. Uiteindelijk moet ze toch toegeven en verlaat het koppel Rome voor Forli. Catherina is zwaar teleurgesteld in haar echtgenoot, zeker als ze bij aankomst ontdekken dat de nieuwe paus hen allesbehalve goedgezind is en niet alle afspraken zal nakomen.
“Met dit baar ik er nog veel meer”
Eens in Forli stapelen de problemen zich op. Uit geldgebrek moet Riario belastingen heffen die voor ongenoegen zorgen bij de lokale bevolking. Zij willen liever terug naar het vorige bewind, dat onder paus Sixtus was afgezet.
In april 1488 wordt Girolamo vermoord tijdens een complet van de Orsis, een vooraanstaande familie uit Forli die zelf de macht hoopte te grijpen. Catherina en haar kinderen worden gevangengenomen. Je zou kunnen stellen dat haar verhaal hier voorbij lijkt, maar eigenlijk begint het pas.
De bevelhebber van de burcht van Ravaldino blijft Catherina trouw en weigert zich over te geven aan de Orsis. Catherina stelt voor dat zij gaat onderhandelen met haar leger binnen de muren van het fort. Ze laat haar kinderen achter als gijzelaars.
Eens binnen sluit ze zich echter aan bij haar leger en weigert zich over te geven. De Orsis zetten daarop een mes tegen de keel van haar oudste zoon. Elk moederhart zou nu toegeven, maar Catherina doet iets wat niemand verwachtte.
Ze gaat op de rand van de kantelen staan en heft haar rok omhoog zodat de omstanders haar naakte vagina te zien krijgen. En dan roept ze het volgende: “Doe maar, hang mijn kinderen op voor mijn ogen. Met dit hier kan ik nog veel meer (kinderen) baren.” - of zo gaat de legende die haar voor altijd de geschiedenis in capituleert.
Ik moet hierbij niet uitleggen dat de Orsis deze reactie niet hadden verwacht. Ze laten haar kinderen verder met rust. Met steun van haar oom Ludivico Sforza, hertog van Milaan, weet Catherina de macht weer te grijpen. Ze wordt regentes van Imola en Forli in naam van haar oudste zoon Ottaviano.
I bend my knee to no man, unless I choose to.
- Catherina Sforza
Een tweede geheim huwelijk en een nieuw complot
Twee maand na de dood van haar eerste man, hertrouwt Catherina met Giacomo Feo, de broer van de bevelhebber die het fort van Ravaldino voor haar had bezet. Ze huwen in het geheim, aangezien Catherina is aangesteld als voogd voor haar zoon. Het gaat een tijdje goed, maar Giacomo heeft eigen ambities en bouwt een slechte band op met Ottaviano en de inwoners van Imola en Forli.
Zo slecht, dat ook Giacomo wordt vermoord door een plot van enkele edellieden en waarschijnlijk zijn zelfs sommige van Catherina’s kinderen betrokken. Catherina reageert furieus en executeert heel wat van de aanstokers. Het maakt haar onpopulair bij haar volk. En dat zal haar later nog duur komen te staan.
Een liefdesmatch en de gevreesde Borgias
Catherina zal nog een derde keer in het huwelijksbootje stappen. Ze wordt over haar oren verliefd op Giovanni De Medici, bijgenaamd Il Populano (omdat hij zich afzette tegen het Medici bewind van zijn neef Piero, maar wel populair was bij het volk). Het koppel krijgt al snel een zoon, maar hun geluk is van korte duur. Binnen de twee jaar sterft Giovanni aan een ziekte, net wanneer Catherina hem het meeste nodig had.
Ze wordt namelijk aangevallen door de nieuwe paus Alexander IV die luistert naar de naam Rodrigo Borgia. Rodrigo was een vroegere bondgenoot van de Riario’s en zelfs de peetvader van Catherina’s oudste zoon Ottaviano. Maar nu hij paus is wil hij de pauselijke staten uitbreiden en zijn oog valt op Imola en Forli.
Hij stuurt zijn oudste zoon (jes, dit is de tijd waarin de paus gewoon openlijk kinderen kon hebben) Cesare Borgia naar Imola, met de steun van de Franse koning die net Napels had veroverd. De inwoners van Imola openen hun poorten voor Cesare. Catherina verschanst zich nu in de burcht van Forli en doorstaat heel lang een belegering. Op een bepaald punt slaagt ze er zelfs bijna in om Cesare gevangen te nemen. Maar de kanonnen van The Borgias zorgen er uiteindelijk voor dat de burcht valt.
If I have to lose, although I am a woman, I want to lose in a manly way
- Catherina Sforza
Catherina wordt opgesloten in Castel del Angelo, dezelfde burcht die ze decennia geleden had bezet voor haar eerste man, op verdenking van een poging tot vergiftiging van de paus. Historici zijn er nog steeds niet uit of deze aanklacht verzonnen was of niet.
Uiteindelijk krijgt ze een onderdak in Firenze, bij de Medici familie. Zo zal ze de val van the Borgias nog meemaken, maar ze krijgt nooit haar macht van weleer terug. Ze sterft op 46-jarige leeftijd. De tijgerin van Forli- de bijnaam die ze doorheen de jaren had vergaard- is niet meer.
Haar kleinzoon Cosimo De Medici (de zoon van de zoon die ze kreeg met haar derde man Giovanni De Medici) zal later hertog van Firenze worden en tot in de 17de eeuw heersen zijn afstammelingen over de mooie Italiaanse stad.
Voor wie denkt dat de Italiaanse renaissance dus vooral een periode was van cultuur en kunst, think again. Oorlog en wreedheid was overal. We weten vandaag best veel over Catherina en de Borgias dankzij ene Machiavelli die dat allemaal mooi optekende.
Soit, dat was weer voldoende voor vandaag denk ik. Wie is eigenlijk jullie favoriet historisch figuur? Laat het me weten in de comments 👇.
Tot de volgende!
Liefs
Annelies