Lockdown stories #3: de plundering van Rome
En ook een beetje Eddy Wally.
Hallo daar,
Het was de laatste dagen prachtig lenteweer. Hopelijk heb je de broodnodige portie vitamine D opgedaan. We zitten nog altijd in een soort van semi-lockdown. En dus ben ik nog niet uitgeschreven. Vandaag gaan we het eens niet hebben over een prinses of een koningin. Maar over de Paus. Hallelujah.
Tegenwoordig is de Paus een serieuze risicopatiënt voor covid, maar ook doorheen de geschiedenis liep de heilige man al eens wat risico. Ik neem jullie mee naar de plundering van Rome in 1527 en de Paus die daardoor zes maanden heeft doorgebracht in lockdown. Jep, maar zes maanden! Nu we stilaan de eerste verjaardag van onze lockdown naderen lijkt dit peanuts. Maar oordeel vooral niet te snel 😉.
Clemens VII: Paus, koning en Medici
Hoofdrolspeler van vandaag is paus Clemens VII. Die naam zegt jullie waarschijnlijk niets maar als ik vertel dat zijn echte naam Giulio De Medici is, zal er wel een belletje gaan rinkelen. Over de Medici’s kan ik pagina’s vol lullen, wat je nu moet weten is dat zij de machtigste familie waren in de onafhankelijke staat Firenze. Giulio was de bastaardzoon van Giuliano De Medici, broer van Leonardo “Il Magnifico”—de geldschieter van o.a. Michelangelo, Botticelli en Da Vinci. (Papa Giuliano werd trouwens nogal gewelddadig vermoord in het Pazzi-complot, maar dat is niet voor vandaag.)
Zijn neef Giovanni De Medici (zoon van Lorenzo voor wie nog volgt) was al eerder Paus geweest onder de naam Leo X. Terwijl zijn andere neef Piero “de Ongelukkige”, Firenze zou gaan leiden, maar dat faalt—wat je al kon afleiden uit zijn nickname.
Clemens VII was dus niet alleen Paus van de hele Christelijke wereld, ‘koning’ van de pauselijke Staten (die toen veel groter waren dan het kleine Vaticaanstad nu) maar ook heel erg bezig met de politieke situatie in Firenze. Een driedubbele job die ervoor zorgde dat hij een nogal afwachtende houding aannam in de overige Europese politiek. Zo weigert hij Henry VIII jarenlang een scheiding van zijn eerste vrouw Catherine Of Aragon, met als gevolg dat Henry de Anglicaanse kerk opricht en zich afscheurt van de Paus. Clemens reageert ook veel te laat op de leer van Luther en Calvijn waardoor de Reformatie zich als een lopend vuur door Europa verspreid.
De kin van Keizer Karel
Even naar die andere hoofdrol: Charles V, the Holy Roman Emperor. Wij kennen hem als Keizer Karel. Hij regeerde over Spanje, de Nederlanden, stukken van Duitsland en claimde Napels, helemaal in de laars van Italië. Claimde zeg ik want ook de Franse koning beweerde heerser te zijn over Napels. Dit conflict leidde tot twee Italiaanse oorlogen. Want je moet nu eenmaal met je leger door heel Italië om in Napels te komen.
Tijdens de tweede Italiaanse Oorlog wil Paus Clemens de keizer uit Italië weren en sluit hij zich aan bij Frankrijk, samen met enkele andere Italiaanse Staten waaronder Firenze, Venetië en Milaan.
De plundering van Rome
Onze Karel kon daar niet mee lachen. Zijn leger behaalt een overwinning op de Fransen, maar hun honger naar bloed is nog niet gestild. De generaals verliezen de controle over de ruim 34.000 soldaten wanneer die naar Rome trekken op 6 mei 1527.
Hier begint een van de meest tragische hoofdstukken van de Romeinse stad. De Zwitserse Garde (de huidige eedaflegging om toe te treden tot de Zwitserse Garde gebeurt nog steeds elk jaar op 6 mei) houdt moedig een lange tijd stand en zorgt ervoor dat de Paus een veilig onderkomen in de Engelenburcht vindt. Maar dan valt de stad ten onder aan terreur. Er is geen ander woord voor.
Onder het Habsburgse leger bevinden zich ook duizenden radicale Duits protestantse huurlingen. Zij haten het Rooms-katholicisme. Dit alles leidt tot verwoesting, moord en verkrachting op grote schaal. Romeinen die zich schuil hielden in een kerk, normaal een vrijplaats, werden de keel doorgesneden op het altaar. Vrouwen, dochters en nonnen zijn dagenlang verkracht door dronken soldaten. Priesters werden gedwongen tot sodomie… Arm of rijk. Niemand was veilig.
Er gaan de wildste verhalen de ronde over de gruwelijkheden tijdens de plundering. Zo is er het verhaal van een priester die werd vermoord omdat hij weigerde een hostie te geven aan zijn ezel. Ik verzin dit niet. Het zou decennia duren voor de stad hiervan was hersteld. Duizenden laten het leven, nog meer Romeinen ontvluchtten de stad. En ook de schreeuw voor een onafhankelijk Italië gaat de koelkast in tot in de 19de eeuw.
Als marskramer ben ik geboren
Clemens raakt veilig en wel in de Engelenburcht die via ondergrondse gangen met het Vaticaan was verbonden. Na een dikke maand geeft hij zich over en beginnen de onderhandeling voor zijn vrijlating met Keizer Karel. Hij zal er uiteindelijk zes maanden gevangen zitten.
Keizer Karel heeft best wel wat ervaring met mensen in lockdown zetten. Zijn eigen moeder, koningin Joanna Of Castilië, zat 45 jaar gevangen in Tordesillas. Een lockdown story die ik nog moet schrijven. Tijdens de plundering van Rome zat Karel trouwens in Madrid. Hij keurde de gebeurtenissen absoluut niet goed. Maar het feit dat Clemens gevangen zat in zijn naam kwam hem natuurlijk wel heel goed uit.
De Paus zal uiteindelijk weten te ontsnappen verkleed als marskramer. En neen, dit is geen schrijffout. Een marskramer is een verkoper van kleine items die hij op zijn rug draagt. Een soort rondstappende marktkramer dus. In het Engels worden ze peddlers genoemd, wat dan weer afgeleid is van het Franse pied (aangezien ze dus te voet hun waar aan de man brengen). Enfin, deze glamoureuze ontsnapping verdient een WAUW Eddy Wally GIF.
Uiteindelijk komt het tot de Vrede van Barcelona, waarbij Karel wat extra grondgebied in Italië krijgt en Clemens Karel ook eindelijk herkent als Holy Roman Emperor. In ruil wordt de heerschappij van de Medici’s in Firenze opnieuw hersteld. Keizer Karel komt duidelijk als overwinnaar uit de bus.
Tijdens zijn lockdown besluit Clemens VII een baard te laten groeien als teken van rouw. De plundering was zo’n traumatische gebeurtenis dat zijn imago dat nooit meer te boven komt. Hij besluit dan maar die baard nooit meer af te scheren. Hij overlijdt op 56-jarige leeftijd een paar dagen nadat hij Michelangelo had gevraagd om Het Laatste Avondmaal op het plafond van de Sixtijnse Kapel te schilderen. De rest is zoals steeds geschiedenis.
In 2014 bezocht ik zelf de Engelenburcht en wat mij betreft is het zeker een aanrader. Het gebouw heeft dienst gedaan als mausoleum paleis, gevangenis, martelkamer… you name it. Het dak is de ultieme uitvalbasis trouwens voor een goed zicht op Vaticaanstad en de koepel van de Sint-Pietersbasiliek. Zeker bij een ondergaand zonnetje kan je er mooie plaatjes schieten. Aaah, ik wil terug ❤️.
Ook boeiend
Tweedehands stenen in Stonehenge
Het is zowat overal in het nieuws geweest, dus wellicht heb je het al horen waaien dat de steencirkel in Stonehenge eerst een tijd in Wales heeft gestaan. Het blijft gissen over het hoe en waarom, maar het idee dat die gigantische stenen in tijden zonder camion en kraan zijn verplaatst van Wales naar Engeland blijft fascinerend.
Levenslang leren
Heel wat mensen proberen tijdens deze pandemie een nieuwe skill te leren. Zoals haat zaaien op sociale media, maar gelukkig (her)ontdekken velen ook hun liefde voor bakken, zingen of tekenen. Maar hoe kan je op een latere leeftijd nu het best iets nieuws leren? Tom Vanderbilt schreef er een boek over en geeft alvast enkele interessante inzichten mee in dit artikel.
Feeërieke foto’s
Eentje die niet in het nieuws is geweest, maar iets dat ik heb ontdekt via een andere blogger. Het mysterie/de hoax van de Cottingley fairies. In het naoorlogse 1917 maken twee jonge Engelse meisjes foto’s met feeën en overtuigen ze de hele wereld van hun echtheid. Ook Arthur Conan Doyle, de auteur van Sherlock Holmes, is helemaal weg van het verhaal. De foto’s blijken achteraf getrukeerd en de hele hype errond toont vooral aan hoe erg mensen na de oorlog wilden geloven in magie. Maar wat een plaatjes!
Veel leesplezier!
Liefs
Annelies