Lockdown stories #7: het Overbury schandaal
Het venijn zit in de taart.
Het is zover. We kunnen eigenlijk niet langer van een lockdown spreken. De horeca is open. 🍻 Je kan weer cultuur beleven. 🎭 Op reis gaan. 🏖 Je moet zelfs niet meer gaan wandelen. 🌳 Oef zeg!
Dat wil zeggen dat ik vandaag het laatste verhaal breng onder de titel ‘Lockdown stories’.
Geen paniek. Ik blijf verhalen vertellen, alleen niet noodzakelijk over historische figuren in gevangenschap. En voor wie zich afvraagt wanneer het meest intrigerende lockdown verhaal eraan komt, the princes in The Tower. Dat komt er zeker een keer aan. Alleen wil ik er dan meerdere nieuwsbrieven aan wijden.
Het hof van James I
Vandaag gelukkig nog steeds een verhaal met The Tower Of London in de hoofdrol. We reizen naar het tijdperk van The Stuarts, meer bepaald het hof van James I. Een koning die schrik had van hekserij en magie én die er vermoedelijk homoseksuele relaties op na hield. En dat is de basis voor het verhaal dat ik vandaag ga vertellen.
James I stond bekend om zijn mannelijke favorietjes die een grote invloed hadden op hem en zijn beleid. Wat er zich in de slaapkamer afspeelde zal niemand ooit weten, maar begin jaren 1600 wilden veel hovelingen bij hem in de gunst komen.
Die eer is aan Robert Carr, een knappe jonge hoveling van eerder lage komaf. Het oog van de koning valt onmiddellijk op hem. Hij wordt lid van the privy council, een soort ministerraad, krijgt een adellijke titel en wordt zelfs gepromoveerd tot de persoonlijke secretaris van de koning. Wilde je de goedkeuring van James? Dan moest je via Robert Carr.
Op dat moment zijn er twee grote fracties aan het Hof. De protestantse fractie onder leiding van een aantal jonge knappe mannen, waaronder de hertog van Essex, Robert Devereux. Daarnaast heb je de katholieke fractie waar de Howards aan zet zijn. Een familie bekend om hun streven naar macht en het feit dat ze daarbij al eens hun hoofd verliezen op het blok van beul.
Maar de twee fracties deden een poging tot verzoening. De jonge intelligente Frances Howard was namelijk getrouwd met Robert Devereux. Van een gelukkig huwelijk was evenwel geen sprake, het koppel was kinderloos en er waren geruchten dat Devereux niet slaagde in ‘de daad’ in bed. Wat vreemd was gezien zijn reputatie als rokkenjager. En Frances was nu niet bepaald onaantrekkelijk.
Van alle vrouwen aan het hof valt het oog van Robert Carr nu toch ook wel niet op Frances Howard zekers? De twee starten een affaire en dat terwijl Frances nog getrouwd is en Robert verplichtingen heeft bij de koning. Je ziet de miserie dus al van ver aankomen.
Thomas Overbury en zijn ‘A wife’
Ik heb nog één man niet geïntroduceerd, en eigenlijk draait het vandaag allemaal om hem. Zijn naam? Thomas Overbury. Een oude vriend van Robert die hij mee naar het Hof had genomen als zijn secretaris. Robert was eigenlijk niet zo goed met papierwerk. Dus deed hij beroep op Thomas. Maar door Robert’s nieuwe status en zijn overspelige relatie met Frances, verzuurde hun vriendschap.
Overbury sprak zich openlijk uit tegen de match en publiceerde zelfs het gedicht ‘A wife’ waarin hij het heeft over de morele waarden die een man in zijn vrouw moet zoeken. En spoiler: Frances voldoet niet aan dat plaatje.
Each woman is a briefe of womankind,
And doth in little even as much containe,
As, in one day and night, all life we finde,
Of either, more is but the same againe:
God fram’d her so, that to her husband she,
As Eve, should all the world of woman be.
De eerste zinnen van ‘A wife’.
Lockdown en dood
Hij maakte hiermee Frances Howard tot zijn vijand. Dat zou hem duur komen te staan. Frances zorgt ervoor dat Overbury in ongenade valt bij de koningin en dat hij wordt weggezonden naar Rusland als ambassadeur. Rusland was op dat moment een koud, ver en onderontwikkeld land. Een tocht die je niet noodzakelijk overleeft. Thomas weigert. James is zo furieus dat hij Thomas laat opsluiten in The Tower Of London. Lockdown.
Na ongeveer vijf maanden in gevangenschap sterft Overbury in The Tower. Slechts twee weken later weet Frances Howard eindelijk een scheiding te bekomen van haar eerste man, Devereux (met als reden dat het huwelijk wettelijk gezien nog niet geconsumeerd zou zijn). Niets staat een verbintenis tussen Robert Carr en Frances nu nog in de weg. Hun trouwfeest is de gebeurtenis van het jaar.
Insert happy ending. Of toch niet? Er duiken namelijk geruchten op dat Overbury in verdachte omstandigheden gestorven zou zijn. Is hij vermoord? Vergiftigd? Of nog erger: behekst? De koning kan niet anders dan een onderzoek instellen, want niet alleen de naam van Robert valt, maar ook die van hemzelf.
Het proces en de feiten
Langzaamaan wordt duidelijk dat Thomas Overbury uit de weg is geruimd door de Howards. In welke mate Robert Carr en de koning betrokken waren, zullen we nooit weten. Maar dit is wat we wel weten:
De gouverneur van The Tower wordt vlak voor de moord vervangen door een nieuwe pion van de Howards. Die stelt een nieuwe portier aan: Richard Weston, een nogal ruige man die iets zou kennen van drugs.
Wanneer Overbury ziek wordt in de Tower zijn het Frances (en Robert?) die hem eten en medicijnen sturen. Die worden gebracht door mevrouw Anne Turner, een weduwe van een apotheker en oude vertrouwelinge van Frances, en dokter Franklin.
Overbury werd waarschijnlijk vergiftigd met zwavelzuur. Dit zou ofwel in de medicijnen ofwel in de taartjes hebben gezeten.
Tijdens het proces worden alle betrokkenen opgepakt. Weston, Turner, Franklin en de nieuwe gouverneur worden allen schuldig bevolen en opgehangen. Maar zij waren slechts de kleine vissen.
Robert Carr en Frances Howard worden apart in de The Tower vastgezet. Frances is nog maar net bevallen van hun dochtertje. Frances bekend de moord. Robert blijft zijn onschuld verkondigen (hoewel de koning blijft aandringen om te bekennen). Beiden worden schuldig bevonden en ter dood veroordeeld. Maar hun executie vindt nooit plaats en zes jaar later worden ze alletwee vrijgelaten.
Wat was de rol van James I?
Je kan deze hele zaak vergelijken met een hedendaags mediaschandaal waarvan de boekjes zouden smullen. Het heeft gezorgd voor een ferme blaam op het imago van James I.
Eén ding weten we niet: was de koning medeverantwoordelijk voor de dood van Overbury? James vond dat Overbury in de weg stond voor het huwelijk tussen Frances en Robert dat hij zelf ook graag wilde én Overbury wist redelijk veel persoonlijke dingen over de koning en zijn staatszaken doordat Carr hem het papierwerk liet doen. Heeft James er dus vooral voor gezorgd dat een belangrijke getuige zijn mond zou houden?
Een ander niet onbelangrijk element is dat James I al tijdens het eerste onderzoek van het schandaal, toen Carr nog helemaal niet verdacht werd, een nieuwe favoriet vond. George Villiers zal later Duke Of Buckingham worden en was zeker niet de braafste ziel aan het Hof. Villiers en Carr moesten elkaar niet. Was het Villiers die Carr en de Howards wou doen vallen? Of had James Carr allang afgedaan als verleden tijd en vond hij nu een nieuwe ‘vriendschap’ bij Villiers?
En Robert en Frances? Wel, dat huwelijk komt niet meer goed. Ze sterven beiden enkele tientallen jaren na hun vrijlating, ver weg van het Hof. Hun enige dochter Anne werd opgevoed door Frances’ zus.
Het Overbury schandaal in thrillervorm
Over deze gebeurtenissen zijn een aantal fictieboeken geschreven die lezen als een echte thriller, of je de feiten nu al kent of niet.
The poison bed door E.C. Fremantle
Dit is een echte favoriet hier, misschien ook wel omdat Fremantle een van mijn favoriete auteurs is. Hier waagt ze zich aan een historische thriller waarin de hoofdstukken afwisselend vanuit Robert en Frances worden verteld. Niets is wat het lijkt. Dit boek heeft een hoger Gone Girl gehalte dan Gone Girl zelf. Prachtige cover ook.
Meer lezen over dit boek op Goodreads
A net for small fishes door Lucy Jago
Zelf nog niet gelezen, want nog maar recent gepubliceerd. De titel verwijst naar de kleine vissen die de moord met hen leven hebben moeten bekopen. Het verhaal wordt hier dan ook verteld vanuit Anne Turner die jarenlang voor Frances Howard heeft gezorgd en na de dood van haar man moeite heeft om de eindjes aan elkaar te knopen.
Meer lezen over dit boek op Goodreads
Et voila, dat was de voorlopig laatste lockdown story. Laat ons hopen dat ook bij ons in de 21ste eeuw lockdowns verleden tijd zijn. 🤞
Laat me gerust weten of jij denkt dat James I mee schuldig was aan de dood van Overbury of niet. En volgende keer laat ik weer een ander verhaal op jullie los.
Groetjes
Annelies