Lockdown stories #5: een ontsnapte bisschop
Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan
Aan de Theems in hartje Londen doemt al eeuwenlang de facade van The Tower of London op. Vandaag bezoek je er de pracht en praal van de Britse kroonjuwelen, maar tijdens de middeleeuwen was de kans groot dat eens binnen, je niet meer buiten kwam. Meestal toch.
Dit gebouw is het speeltoneel van honderden Lockdown stories, het ene al bloediger en meedogenlozer dan het andere. Ik ga er enkele vertellen. En vandaag begin ik met de allereerste lockdown story in de geschiedenis van het gebouw. En dat, lieve lezers, loopt wel goed af. Het is zelfs grappig.
Wanneer je in de 11de eeuw naar The Tower zou wandelen moet je je die een beetje anders voorstellen. Het is Willem De Veroveraar, de stichter van het huidige Britse koningshuis, die de bouw van The White Tower start. Die staat er nog altijd, alleen is deze ondertussen omringd door nog veel meer gebouwen. Maar de foto hieronder? Dat is letterlijk een erfenis uit de 11de eeuw. (Jep, ik kan hier redelijk excited over doen, sorry not sorry).
The Tower was slechts een van de vele kastelen en burchten die Willem liet bouwen ter verdediging. Het gebouw was origineel zeker niet bedoeld als gevangenis.
Willem, zijn zonen en een bisschop
Willem is verantwoordelijk voor ‘the Norman conquest’ waarbij het Saksische koningshuis ten onder is gegaan en Engeland overspoeld werd met Normandiërs uit onze contreien. Frans werd zo de voertaal van de adel, het Engels was een taal van het volk en dreigde zelfs uit te sterven.
Onze Willem had drie zonen die koning zouden worden en die alledrie faalden in het verzekeren van een stabiele opvolging. Soit, het gaat hier eigenlijk niet over Willem en zijn zonen. Hoofdrolspeler van vandaag? Ranulf Flambard.
Jep, dat klinkt eerder als een soort Flammküchen, dan een historisch persoon. Maar kijk, we kiezen onze namen niet zelf. Flambard was een geestelijke uit Normandië. Hij kreeg reeds tijdens de regering van Willem I een positie in Salisbury. Wanneer die sterft, wordt zijn land onder alle drie de zonen ongelijk verdeeld.
Robert de oudste krijgt het rijke Normandië, terwijl Willem Rufus als Willem II de troon bestijgt van het povere en onstabiele Engeland. De jongste, Henry, krijgt trouwens niets. Gezellige koffietafel moet dat geweest zijn.
Vincent Van Peteghem* van de middeleeuwen
*Vincent van Peteghem is blijkbaar onze huidige minister van financiën. Ik heb dit ook moeten opzoeken.
Flambard werkt zich ondertussen op en schopt het tot een soort van minister van financiën voor de nieuwe koning, Willem II. Flambard voert serieuze besparingen door die de koning geld opleveren. Geld dat nodig is in de strijd tegen de koning zijn oudere broer Robert.
Zo vermindert hij het aantal geestelijke per kerk, simpelweg door wie sterft niet te vervangen en dat geld in eigen zak te steken. Hij voert strengere belastingen in. Hij ontslaat soldaten maar behoudt wel het geld voor hun onderhoud… Enfin, zijn spaarboekje en dat van de koning vulde zich snel. Op het hoogtepunt van zijn macht eigent hij zich het bisdom van Durham toe.
En dan gaat koning Willem Rufus jagen en krijgt hij een pijl door zijn longen gejaagd. Of dat pijn deed weten we niet want hij is op slag dood. Er zijn meteen heel wat geruchten dat dit geen ongeluk was, maar een executie op bevel van Henry, zijn jongere broer. Henry was er in ieder geval als de kippen bij om de troon te claimen. Hij laat meteen diens financiële minister, bisschop Flambard, opsluiten in The Tower Of London op verdenking van fraude.
Een gevangenis dient om mensen binnen te houden, toch?
Ranulf Flambard werd zo de eerste gevangene ooit van The Tower. Ranulf Flambard was ook de eerste gevangene ooit die ontsnapte uit The Tower.
Je moet het maar doen, twee keer geschiedenis schrijven.
Op 15 augustus 1100 wordt Ranulf opgesloten in the White Tower. 171 dagen later weet hij aan zijn bewakers te ontsnappen en wandelt hij olijk weer naar buiten. De manier waarop hij doet lijkt zo uit een kindertekenfilm te komen.
De vrienden van Ranulf wilden hem namelijk wat opvrolijken en bezorgden de bisschop heel wat vaten wijn. De bewakers stonden dit toe op voorwaarde dat ze zelf ook mochten meedrinken. Onze bisschop nodigde ze dan ook allemaal uit in zijn cel. Een lockdownfeestje als het ware. En terwijl de bewakers stilaan in beschonken toestand raakten, viste onze Ranulf toch wel niet een touw uit dat vat zeker?
Je raadt het vervolg al. Alcohol maakt minder waakzaam en terwijl zijn bewakers een dutje deden, klom Ranulf door het raam met zijn touw het venster uit. Om daarna simpelweg door de poort van The Tower te wandelen, de vrijheid in. Zeg nu nog eens dat die ontsnappingen uit animatieseries fictie zijn.
Uiteindelijk vlucht Flambard naar Normandië om er adviseur van koning Robert te worden. Maar die verliest de strijd met zijn broer en Ranulf weet vrede te sluiten met Henry I. Hij keert zelfs terug naar Engeland om Durham Cathedral, zijn levenswerk, af te werken. Eind goed, al goed.
En The Tower of London? Die zal de komende eeuwen niet meer zo makkelijk iemand laten gaan. Maar dat is voor een volgende keer.
De korte versie
Historic Royal Palaces maakte een grappig filmpje met Flambard’s verhaal op kindermaat (Engels gesproken).
Verslik je niet in de paaseieren.
Tot een volgende,
Annelies