Lockdown stories #2: De Beyoncé van de middeleeuwen
Lockdown stories #2: De Beyoncé van de middeleeuwen
Een Engelse koningin beroofd van haar vrijheid
Het is best wel straf eigenlijk. Dit is de tweede nieuwsbrief en we hebben het nu pas over Eleanor Of Aquitaine. Dat kon ik niet langer tolereren. Ik noem haar graag de meest bad-ass queen uit de middeleeuwen. En op dat vlak is de concurrentie nochtans huge.
Een korte bloemlezing uit haar lange leven, want haar hele verhaal is niet voor nu.
Eleanor is zowel een tijd koningin van Frankrijk als van Engeland geweest
Ze ging mee op de tweede kruistocht helemaal tot in het Heilige Land en overleefde een aanval van de Turken
Ze baarde 10 kinderen, waaronder 5 zonen, waarvan er 2 koning zouden worden
Ze reisde op hogere leeftijd tweemaal doorheen een bergketen in de winter (en ik kan u verzekeren in de 13de eeuw de Pyreneeën en Apennijnen oversteken op een paard in hartje winter is niet van de poes)
Twee jaar voor haar dood overleefde ze nog een belegering van haar kleinzoon.
Oh ja, bijna vergeten. Ze startte ook samen met haar zonen een oorlog tegen haar echtgenoot. En dat zorgde ervoor dat ze 16 jaar lang opgesloten zou worden. Een echte lockdown story dus. Pak uzelf een kop koffie.
Een oorlog dus. Tegen haar tweede man, de koning van Engeland, Henry II Plantagenet. Ze waren een tijdje crazy in love, maar rond 1160 was hun relatie nogal verzuurd. Ze hadden ondertussen acht kinderen samen. Henry was niet bepaald een trouwe man en paradeerde met zijn maîtresse Rosamund Clifford in het rond. Maar vooral: Henry weigerde zijn oudste nog levende zoon, ook Henry genaamd, voldoende land en macht te geven om alvast eer te verwerven als toekomstige koning.
Jonge Henry was een paar jaar eerder tot ‘medekoning’ gekroond en uitgehuwelijkt aan een Franse prinses, maar in realiteit had dit niets te betekenen. (Ook Richard, de tweede oudste zoon, kreeg een Franse bruid, maar papa Henry hield die liever voor zichzelf. Ahum, we wijken af).
Opgejut door hun moeder (naughty girl!) beginnen jonge Henry, Richard en Geoffrey (de derde oudste zoon) een opstand tegen hun vader. Ze worden daarbij gesteund door de koning van Frankrijk Louis, de ex-man van Eleanor. Pijnlijk? Zeker!
Het ziet er even naar uit dat ze ook effectief hun vader zullen overmeesteren, maar uiteindelijk trekt koning Henry het laken naar zich toe. ‘The great revolt’ is over. Zijn drie zonen vergeeft hij moeiteloos, maar voor zijn vrouw heeft hij geen genade. Zij wordt opgesloten vanwege haar slechte invloed op haar nageslacht.
Zestien jaar lang wordt ze op verschillende locaties in Engeland vastgehouden. Een paar keer mag ze terugkeren naar het Hof en haar zonen zien met kerst of op andere feestdagen. Ondertussen sterft Henry’s grote liefde Rosamund nogal plots. Is ze vergiftigd? Eleanor wordt door sommigen aangeduid als schuldige, maar aangezien zij op dat moment gevangenzat lijkt het weinig waarschijnlijk dat ze er iets mee te maken had. Haar invloed was tanende.
De strijd tussen Henry en zijn zonen blijft duren. Jonge Henry begint opnieuw een opstand, maar wordt ziek alvorens de legers elkaar treffen en sterft. Wanneer Eleanor het nieuws krijgt in Sarum, waar ze op dat moment wordt vastgehouden, valt ze niet uit de lucht. Ze had de nacht ervoor al gedroomd over de dood van haar zoon…
Ook haar derde zoon Geoffrey overlijdt tijdens haar opsluiting in een steekspel. Richard, Eleanor’s favoriete kind, wordt zo de nieuwe troonopvolger. Hij zal de koning worden die we kennen als Lionheart/Leeuwenhart. En haar jongste telg John, een echt papa’s kindje, zou daarna de kroon erven van zijn kinderloze broer. Hem ken je als Jan Zonder Land oftewel the bad king uit Robin Hood.
Eleanor zal uiteindelijk vrijkomen na de dood van haar man in 1189. Richard wordt koning maar droomt van avonturen in het Heilige Land. Van zijn tien jaar als koning bracht hij slechts 10 maanden door in Engeland. Ook zijn Spaanse vrouw zet nooit een voet in haar koninkrijk. Het is Eleanor die op dat moment triomfeert en regeert over haar onderdanen. Who run the world?
Tegenwoordig zijn er steeds meer bedenkingen over de rol van Eleanor in de rebellie tegen haar man. Het zouden voornamelijk haar zonen zijn geweest die samen met Louis van Frankrijk, de schoonvader van Henry en Richard, de macht wilden grijpen. Vooral de jonge koning Henry voelde zich tekortgedaan door zijn vader. Wat exact de rol van Eleanor in dit alles was zullen we wellicht nooit weten.
Henry had wel alle reden om zijn vrouw buiten spel te zetten. Eleanor was hertogin van Aquitanië, een zeer rijk land in het Zuiden van Frankrijk. Ze was er ontzettend geliefd. Henry was jaloers en wou Aquitanië zelf inlijven en besturen. En dat is hem dus 16 jaar min of meer gelukt.
Eleanor sterft op 82-jarige leeftijd. Die leeftijd halen is een echte prestatie in de middeleeuwen, maar nog des te meer als je weet wat ze allemaal heeft doorgemaakt. Ze is een echte survivor. Een koningin met een hoog Beyoncé gehalte. Independent woman enal 🙌.
Ik schreef al eens eerder over Eleanor haar volledige leven op mijn persoonlijke blog, waar ik ook enkele fictie leestips geef. Meer lezen.
Ook boeiend
Lichtmis
Bij ons staat 2 februari, oftewel Maria Lichtmis, vooral bekend als pannenkoekendag. Pancake Day of Candlemas vindt 40 dagen na kerstmis plaats en viert niet alleen de komst van de lente, maar ook de zuivering van Jezus in de tempel. De feestdag zou al bestaan sinds paus Gelasius I in de 5de eeuw (ik heb dit ook moeten opzoeken hoor). Maar waarschijnlijk bestaat de traditie zelfs al langer. Dat we vandaag nog altijd pannenkoeken eten omdat Gelasius de ronde zoetigheid zou uitgedeeld hebben aan bedevaarders is waarschijnlijk een mythe. Maar laat dat je toch vooral niet tegenhouden om eentje (of meerdere) met siroop of suiker te besmeren.
Pandemie of niet, de Mona Lisa blijft lachen.
Het bekendste museum van de wereld zit zonder bezoekers en grijpt haar kans om een grote lenteschoonmaak te houden. Meer lezen
Wat klassiekers ons kunnen leren in deze vreemde tijden
Opvallend meer mensen lazen in 2020 kleppers als ‘Oorlog en vrede’ of ‘Misdaad en straf’. Ik ben zelf ook schuldig want ik startte met een 5-jarig project om meer klassiekers te lezen 😅. Ook Jane Austen blijkt populair. BBC zoekt uit waarom klassieke werken zo goed zijn voor ons gemoed in onzekere tijden. De heldinnen in de verhalen van Austen (die zelf een typhus pandemie overleefde) zijn doorzetters en dat brengt troost. Meer lezen
Be healthy and take care of yourself, but be happy with the beautiful things that make you, you.
- Beyoncé
Liefs,
Annelies